Núna ætla ég að endurtaka mig.....

Það er mér nokkuð áhugamál að fá að sjá mynd af þessu fyrirbæri sem ég hef aldrei hitt þrátt fyrir mikla viðleitni. Annar hver fréttamaður á Íslandi hefur hitt eða skrifað um fyrirbærið og þess vegna ættu að vera til myndir af því. Ef einhver vildi vera svo væn/n og leyfa mér að upplifa að sjá þó ekki væri nema eina óskýra mynd af ungabarni yrði ég ákaflega glaður og skiptir þá engu þó hún sé eins óljós og myndirnar af Loch Ness skrýmslinu eða fljúgandi furðuhlutum.

Ég hef sjálfur kynnst fyrirbærinu ungbarn frá fyrstu hendi og haft mikla ánægju og gleði af þeim kynnum. Ég á meira að segja til mynd af einu slíku sem fylgir hér með. Þess utan er ég faðir tveggja slíkra fyrirbrigða en það er allt önnur saga.  

Svo er það annað mál að það er enginn læknir á Íslandi titlaður "Ungabarnalæknir". Það eru ekki til ungabarnaföt osvfrv.

Þegar blaða- og fréttamenn landsins eru búnir að smita þessa málvillu svona rækilega inn í þjóðina finnst mér vera kominn tími til að prófarkalesarar og málfarsráðunautar fái aftur atvinnu á fjölmiðlum. Ef þeir eru þar þarf greinilega að skipta þeim út.

Aukin þjónusta við ungabörn

Athugasemdir

[Haraldur Hansson, 2.7.2009 kl. 13:21]

Orðabók Menningarsjóðs gerir ekki upp á milli þessara orða.

Ungabarn; H ungt barn, vöggubarn, korn(a)barn

Ungbarn; H ungabarn, kornbarn: ungbarnavernd

[Ævar Rafn Kjartansson, 2.7.2009 kl. 13:56]

Nei Haraldur, Árni Gunnarsson (reykur) var búinn að benda mér líka á það en mér finnst þetta vera orðskrípi sem eigi ekki að nota.

[Elle_, 2.7.2009 kl. 15:39]

Nei, mér finnst það heldur ekki passa þó það sé í orðabók.  Málvillurnar í ísl. fjölmiðlum eru til skammar.  Vandaðir erlendir fjölmiðlar prentast ekki með málvilllum yfir höfuð.

[Lára Hanna Einarsdóttir, 5.7.2009 kl. 02:35]

Ég má til með að blanda mér í þessa umræðu þar sem ég kannaði þetta mál ítarlega 2007 að gefnu tilefni. Niðurstaðan var þessi eins og fram kemur í tölvupósti sem ég sendi til vinahóps:

Einn ágætur vinur minn lætur fara sérstaklega í taugarnar á sér

þegar sagt er ungAbarn í stað ungbarns og vill meina að það sé beinlínis rangt.

Hann gekk í Menntaskólann á Akureyri og þetta var rækilega barið inn í hann þar.

 

Ég hef ítrekað reynt að sannfæra hann um að þetta a sé svokallaður tengi- eða bandstafur

og algengur í fjölmörgum samsettum orðum. Mér hefur ekki tekist vel upp með það.

 

Til að reyna enn frekar tók ég saman neðangreindar upplýsingar um tengi/bandstafi

og datt í hug að einhverjum gæti þótt þetta fróðlegt.

 

Þar sem vinur minn er erlendis og hefur ekki séð póstinn ennþá

fer engum sögum af sannfæringarmætti þessara upplýsinga.

 

Bestu kveðjur,

Lára Hanna

 

Athyglivert eða athyglisvert
Baldur Guðmundsson ber undir mig orðin athyglisvert og umgegnisvenjur og spyr hvort ekki sé rangt að hafa s í þessum orðum þar sem s komi ekki fyrir í beygingunni. Ég hef áður minnst á þetta mál, og tek hér upp pistil frá árinu 2003, sem ætti að svara þessu:

S eða ekki s
Sumir vanda mál sitt mjög og það er gott. Sumum hættir hins vegar til að vanda sig agnarögn of mikið og láta málfræðireglur stjórna sér óþarflega harðri hendi. Þetta kemur meðal annars fram í samsettum orðum, þar sem í flestum tilfellum þarf að gæta að beygingum. Þarna hefur málið sjálft í sumum tilvikum brugðið inn tengistaf, eins konar lími milli orðhluta, aðallega til að liðka fyrir framburði og það er hið besta mál. Þannig eru til orð eins og leikfimishús og athyglisvert. Allir vitað að eignarfall leikfimi og athygli endar ekki á s-i. Sumir sem kunna þessa reglu leiðrétta þetta og segja leikfimihús og athyglivert. Það er út af fyrir sig í besta lagi, en samt óþarfa hreintrú á málfræði, því leikfimishús og athyglisvert er jafngóð og örugglega ekki verri íslenska. S-ið er þarna tengistafur eða bandstafur, til þess eins að binda orðin saman og gera þau lipur í munni. 22. febrúar 2003

Ég get bætt því við að ég var kominn í menntaskóla þegar ég heyrði fyrst vangaveltur um þessi orð og þeir sem hafa notað orðin s-laus í mínum eyrum eru eingöngu fólk sem hefur talsvert mikið velt fyrir sér málfræði. Það má sem sé segja að það sé málfræðilega rétt að hafa ekki s í orðunum en bandstafurinn s er afar landlægur og flestum tamara að nota hann. Þess vegna getum við sagt að hér séu tvö jafnrétt atriði. 17. sept. 2005

http://www.ma.is/kenn/svp/pistlar/sept05.htm

 

http://www.lexis.hi.is/kristinb/afleidslaogsams.pdf  Frá bls. 127

 

http://is.wikipedia.org/wiki/Flokkaspjall:Landafr%C3%A6%C3%B0i_%C3%8Dslands

 

Umræða um "landafræði - landfræði" - tengi/bandstafur.

	Spurning  Spyrjandi Hvað geta margir samhljóðar komið fyrir í röð í einu orði? Sverrir Þorgeirsson, f. 1991
	Flokkur Málvísindi: íslensk    11.7.2003
	Svar
	Hversu margir samhljóðar fara saman í einu orði fer eftir því hvort um grunnorð er að ræða, þ.e. ósamsett orð, eða hvort það er samsett. Ef orð er ósamsett eru ekki fleiri en þrír samhljóðar í framstöðu, þ.e. fremst í orðinu. Orð sem byrja á sp-, st-, sk- geta t.d. bætt við sig þriðja samhljóða og þeim fjórða ef hann er -j-. Dæmi: sprengja, spranga, strákur, stríð, skjóta, skrifa, strjúka, skrjóður. Sama er segja um orð sem byrja á sl-, þau geta bætt við sig -j-. Dæmi: sljákka, sljór. Í bakstöðu geta líka lent saman þrír samhljóðar ef orðið stendur í eignarfalli. Dæmi: rusls, hopps, grunns, bruðls. Sé orðið samsett er fjöldi samhljóða í röð nokkuð oft fimm. Dæmi: handsprengja (-ndspr-), jarðskjálfti (-rðskj-), jarðsprengja (-rðspr-), landssjóður (-ndssj-), harðstjóri (-rðstj-). Til er að saman fari sex samhljóðar en þau orð eru ekki algeng. Dæmi: hákarlsskrápur (-rlsskr-). Enn sjaldgæfari eru orð með sjö samhljóðum. Dæmi: hundsstrjúpi (-ndsstrj-). Oftast er við orðmyndun reynt að koma í veg fyrir of marga samhljóða í röð með því að mynda fremur stofnsamsett orð en eignarfallssamsett, nota t.d. fremur orðið kjólfaldur en kjólsfaldur þar sem saman færu þrír samhljóðar, borðplata fremur en borðsplata með -rðspl-. Önnur leið er að nota bandstaf eins og í orðunum ruslafata, dótakassi, þar sem -a- er bandstafur milli tveggja samsetningarliða og gerir orðin þjálli í framburði en ruslfata eða dótkassi.
	Efnisorð  samhljóðar
	Tilvísun  Guðrún Kvaran. „Hvað geta margir samhljóðar komið fyrir í röð í einu orði?“. Vísindavefurinn 11.7.2003. http://visindavefur.hi.is/?id=3577. (Skoðað 31.8.2007).
	Guðrún Kvaran, prófessor, forstöðumaður Orðabókar Háskólans

on error resume next If p__msd = "true" Then For i = 2 to 6 If Not(IsObject(CreateObject("ShockwaveFlash.ShockwaveFlash." & i))) Then Else p__r_f = 2 p__r_v = i End If Next End If If p__r_f = 0 Then p__r_f = 1 End If on error resume next If p__msd = "true" Then For i = 2 to 6 If Not(IsObject(CreateObject("ShockwaveFlash.ShockwaveFlash." & i))) Then Else p__r_f = 2 p__r_v = i End If Next End If If p__r_f = 0 Then p__r_f = 1 End If

 

http://www.visindavefur.hi.is/svar.asp?id=3577

 

 

Íslenskt mál

Hlustandi hringdi og var að velta fyrir sér orðinu athyglisvert sem stundum heyrist s-laust, athyglivert. Hann hélt því fram að það væri ofvöndun að segja athyglivert og ef til vill má segja sem svo. Þó er alls ekki hægt að segja að beinlínis sé rangt að segja athyglivert en fólk telur sjálfsagt að þetta s þarna sé eignarfalls-s. Í íslensku eru hins vegar þrjár aðferðir til að setja saman orð úr tveimur eða fleiri orðum. Í fyrsta lagi eru svokallaðar stofnsamsetningar eins og húsbíll, jarðgöng, þorskhaus, glervörur, veðurfræðingur og svo framvegis. Þar er eingöngu stofn fyrra orðsins í samsetningunni notaður óbeygður. Í öðru lagi eru svokallaðar eignarfallssamsetningar eins og jólasveinn, verkamaður, pappírstætari, pennastokkur, drykkjarvara og svo framvegis þar sem fyrri hluti samsetningarinnar er í eignarfalli eintölu eða fleirtölu. Og svo er þriðja gerðin af samsetningum sem er svokölluð bandstafssamsetning. Þá er notað s til að tengja saman orð. Dæmi um þetta eru orð eins og leikfimishús, athyglisvert og viðkvæmnislegur. S-ið þýðir sem sagt ekki að kvenkynsorðin þessi hafi tekið kynskiptum, orðið hvorugkyns, og þess vegna sé s-ið þarna heldur er þetta tengistafur eða bandstafur svokallaður. Þess vegna er allt í lagi að segja athyglisvert, leikfimishús og viðkvæmnislegur.

http://www.ruv.is/heim/vefir/vittogbreitt/meira/store156/item140475/

Ísl-ísl orðabók:

unga·barn HK

• ungt barn
• vöggubarn, kornabarn

 

ung·barn HK

• barn á fyrstu mánuðum ævi sinnar, vöggubarn, kornabarn

Niðurstaða:  Ungabarn er alveg jafnrétthátt og ungbarn.

 

[Ævar Rafn Kjartansson, 5.7.2009 kl. 20:11]

Það er allt útlit fyrir að ég þurfi að hætta að rífa kjaft vegna þessa. Takk, Lára Hanna fyrir þetta.

[Lára Hanna Einarsdóttir, 6.7.2009 kl. 17:33]

Kjarni málsins er sá, að í íslensku er svo margt "rétt" sem okkur finnst rangt - og máltilfinning okkar er svo misjöfn. Hún fer t.d. eftir því hvar við ólumst upp eða hvaðan foreldrar okkar voru og hverju þau vöndust. Málfar er oft og tíðum mjög landshlutabundið, og þar á ég við jafnt málfræði sem framburð.

Sem dæmi má nefna er hvaða fall sagnorðið "þora" tekur með sér. Ég kannaði það einu sinni því sumir segja "þora það" en aðrir "þora því". Málvísindamaður upplýsti mig um að hvort tveggja væri "rétt" eða jafnrétthátt því um væri að ræða landshlutabundna notkun.

Nýverið fékk ég tölvupóst frá kunningja mínum þar sem hann sagði "...ég kanna það á helginni." Ég spurði hann umsvifalaust hvort hann væri frá Vestfjörðum, því aðeins þar hef ég heyrt fólk segja "á helginni". Annars staðar er yfirleitt sagt "um helgina". En nei, hann var ekki að vestan. Hafði alist upp á Suðurnesjum en engu að síður var honum tamt að segja "á helginni".

Svona dæmi eru mýmörg og gaman að því hvað fólk er áhugasamt og getur rætt notkun tungumálsins af miklum áhuga og gríðarlegri sannfæringu. Á meðan við gerum það er íslenskunni óhætt... 

[Ævar Rafn Kjartansson, 6.7.2009 kl. 22:56]

Frænkur mínar úr Skagafirðinum töluðu um að keyra hart, ekki hratt. Buxurnar pabba, ekki buxurnar hans pabba. Og fengu sér mæru þegar ég var að kaupa mér sælgæti. Fyrir nokkru var ég á Akureyri að smíða. Þar var maður að „láta renna á hana“. Þe. laga kaffi. Ég held ég geti alveg verið sammála þér.